Φυσιολογικός Τοκετός: Τι είναι και πώς Προκαλείται στο Σώμα

Ο φυσιολογικός τοκετός είναι η διαδικασία εξόδου του εμβρύου, του πλακούντα και των εμβρυϊκών υμένων από τη μήτρα, μέσω του πυεολογεννητικού σωλήνα, μετά την 24η εβδομάδα της κύησης. Όταν η έξοδος του εμβρύου συμβαίνει πριν από την 24η εβδομάδα, μετά την οποία θεωρητικά το έμβρυο είναι βιώσιμο, τότε η διαδικασία ονομάζεται έκτρωση ή αυτόματη αποβολή. Όταν όμως ο τοκετός συμβεί μετά την 24η εβδομάδα και πριν από τη συμπλήρωση της 36ης εβδομάδας, ονομάζεται πρόωρος τοκετός.

Παρά τις εκτεταμένες έρευνες, ο ακριβής μηχανισμός της έναρξης του φυσιολογικού τοκετού παραμένει άγνωστος. Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που φαίνεται να ευθύνονται για την έκλυση του τοκετού, όποτε είναι αδύνατο να υπάρξει μόνο μια αιτία που θα θεωρηθεί επαρκής για την ερμηνεία του φαινομένου. Οι διάφοροι βιοχημικοί μηχανισμοί ενέχονται στην έναρξη του τοκετού.

Μια από τις επικρατέστερες θεωρίες για το πότε προκαλείται ο φυσιολογικός τοκετός στο σώμα της γυναίκας είναι η πτώση των επιπέδων της προγεστερόνης. Η προγεστερόνη, όπως είναι γνωστό, ασκεί χαλαρωτική δράση στο μυομήτριο. Μια άλλη από τις επικρατέστερες θεωρίες είναι εκείνη της οξυτοκίνης, που έχει ωδινοποιητική δράση, και μια τρίτη θεωρία εκείνη της εμβρυομητρικής επικοινωνίας.

Όπως άλλωστε είναι γνωστό, η τονικότητα του μυομητρίου ρυθμίζεται από ουσίες με μητροτονική και μητροσυσπαστική δράση, οι οποίες παράγονται από την εμβρυοπλακουντιακή μονάδα. Οι έρευνες που έχουν γίνει μέχρι τώρα δείχνουν ότι προς το τέλος της κύησης παρουσιάζεται μια έντονη δραστηριοποίηση του φθαρτού με αύξηση της παραγωγής αραχιδονικού οξέος. Ακόμα, η αύξηση της παραγωγής προσταγλανδινών από την εμβρυοπλακουντιακή μονάδα προκαλείται και από την πτώση των επιπέδων της προγεστερόνης. Τέλος, είναι πιθανό προς το τέλος της κύησης αυξάνει η συγκέντρωση των υποδοχέων της οξυτοκίνης στο μυομήτριο.

Η κινητοποίηση όλου αυτού του μηχανισμού προκαλείται και από την αύξηση της έκκρισης της κορτιζόλης από τα επινεφρίδια του εμβρύου. Τα αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης έχουν ως αποτέλεσμα την ελάττωση της παραγωγής της προγεστερόνης και την αύξηση της παραγωγής των οιστρογόνων. Αυτές οι μεταβολές προκαλούν την αύξηση της έκκρισης προσταγλανδινών από τον πλακούντα και το μυομήτριο. Έτσι αυξάνεται και η δραστηριότητα της μήτρας καθώς και η έκκριση οξυτοκίνης από την υπόφυση της μητέρας. Κάπως έτσι λειτουργεί η έναρξη του φυσιολογικού τοκετού.

Στο Γυναικολογικό μας Κέντρο GynaikaPlus παρέχουμε Ιατρική Φροντίδα με διακριτικότητα, ευαισθησία, ανθρωπιά. Προσφέρουμε πλήρη και κατανοητή ενημέρωση για τα θέματα που σας απασχολούν χωρίς δύσκολους ιατρικούς όρους.

Φυσιολογικός Τοκετός: Οι Συσπάσεις που Γίνονται κατά τη Διάρκεια του

Υπάρχει σημαντική διαφορά μεταξύ της σύσπασης που κάνουν άλλοι μύες του σώματος και των συσπάσεων που κάνει η μήτρα κατά τον φυσιολογικό τοκετό. Η συστολή και η βράχυνση των μυϊκών ινών της μήτρας δεν ακολουθείται από την επαναφορά στο αρχικό μήκος και σχήμα. Το αποτέλεσμα είναι να παρατηρείται μια άθροιση βραχέων μυϊκών ινών στον πυθμένα κατά την εξέλιξη του φυσιολογικού τοκετού, όπως και λέπτυνση του κατώτερου τμήματος της μήτρας και εξάλειψη και προοδευτική διαστολή του τραχήλου.

Όσο διαρκεί η κύηση, η μητέρα εμφανίζει συσταλτικότητα σε κάποιο βαθμό με τη μορφή συσπάσεων. Όταν η κύηση είναι προχωρημένη, αυτές οι φυσιολογικές συσπάσεις παρουσιάζονται με τη μορφή των κυμάτων Alvarez και με τη μορφή των συσπάσεων κατά Braxton-Hicks. Αυτές οι συσπάσεις έχουν χαμηλή ένταση, είναι ασυντόνιστες, δεν έχουν περιοδικότητα και γίνονται αντιληπτές από τη γυναίκα ως σκλήρυνση της κοιλιάς.

Είναι πολύ πιθανό οι συγκεκριμένες συσπάσεις να συμβάλλουν στην καλύτερη αιμάτωση της μήτρας. Όσο πλησιάζει η έναρξη του φυσιολογικού τοκετού, τόσο επιτείνεται και η δραστηριότητα της μήτρας ώστε να επιτευχθεί η προπαρασκευή του κατώτερου τμήματος. Αυτή η αυξημένη δραστηριότητα παρουσιάζεται με τη μορφή συσπάσεων μεγαλύτερης έντασης, συχνότητας αλλά όχι και περιοδικότητας, και ονομάζονται προπαρασκευαστικές ωδίνες.

Οι ωδίνες είναι ακούσιες, περιοδικές, επώδυνες συσπάσεις της μήτρας και παρουσιάζονται μόνο κατά τη διάρκεια του φυσιολογικού τοκετού. Έχουν σκοπό την προώθηση και την έξοδο του εμβρύου από τον πυελογεννητικό σωλήνα.

Τα χαρακτηριστικά των ωδίνων είναι η ένταση, η διάρκεια και οι περιοδικότητα. Αυτά ποικίλλουν αναλόγως με τη φάση του τοκετού. Πιο συγκεκριμένα, οι ωδίνες διακρίνονται σε:

  • Προπαρασκευαστικές ωδίνες: Είναι χαμηλής έντασης, δεν παρουσιάζουν περιοδικότητα ούτε είναι ιδιαίτερα επώδυνες και εμφανίζονται τις τελευταίες εβδομάδες της κύησης.
  • Ωδίνες του πρώτου σταδίου του τοκετού (διαστολής): Είναι εντονότερες, παρουσιάζουν περιοδικότητα (3-5 ανά 10 min) και είναι ιδιαίτερα επώδυνες. Με τις ωδίνες αυτές βαθμιαία διαστέλλεται ο τράχηλος.
  • Ωδίνες του δευτέρου σταδίου του τοκετού (εξώθησης): Είναι εντονότερες, συχνότερες και πλέον επώδυνες. Με τις ωδίνες αυτές επιτελείται η έξοδος του εμβρύου.
  • Ωδίνες του τρίτου σταδίου (υστεροτοκίας): Είναι ήσσονος έντασης, αραιότερες, και σχετικά ανώδυνες. Με τις ωδίνες αυτές αποκολλάται και εξέρχεται ο πλακούντας.

Ποια είναι τα Στάδια του Φυσιολογικού Τοκετού

Κατά τον φυσιολογικό τοκετό, διακρίνονται τρία στάδια: Το στάδιο της διαστολής, το στάδιο της εξώθησης και το στάδιο της υστεροτοκίας.

  1. Στάδιο Διαστολής

Ως στάδιο διαστολής θεωρείται το χρονικό περιθώριο από την έναρξη των ωδίνων μέχρι την τέλεια διαστολή του τραχηλικού στομίου. Σε πρωτότοκες γυναίκες, αυτό συνήθως διαρκεί περίπου 10-12 ώρες. Σε πολύτοκες γυναίκες έχει διάρκεια περίπου 6-8 ώρες. Οι ωδίνες σε αυτό το στάδιο χαρακτηρίζονται από βαθμιαία αύξηση της έντασης τους και απότομη ελάττωσή τους μετά την ακμή. Με τη συμβολή των συγκεκριμένων ωδίνων επέρχεται η διαστολή του τραχηλικού στομίου και η προβάλλουσα μοίρα του εμβρύου, στις περισσότερες περιπτώσεις το κεφάλι του εμβρύου, πιέζεται να διέλθει την πύελο με κατεύθυνση την έξοδό της.

  1. Στάδιο Εξώθησης

Το στάδιο εξώθησης είναι η χρονική περίοδος από την τέλεια διαστολή του τραχηλικού στομίου έως και την έξοδο του εμβρύου. Εξαιτίας της πίεσης της εμβρυϊκής κεφαλής προς την έξοδο της πυέλου, η γυναίκα αισθάνεται την έπειξη προς εξώθηση και συγχρόνως παρατηρείται αύξηση της έντασης των ωδίνων.

  1. Στάδιο Υστεροτοκίας

Το στάδιο υστεροτοκίας είναι το χρονικό διάστημα από την έξοδο του εμβρύου μέχρι την αποκόλληση του πλακούντα και την εκβολή του από τη μήτρα. Οι συσπάσεις του μυομητρίου που ακολουθούν την έξοδο του εμβρύου προκαλούν τη σμίκρυνση της επιφάνειας πρόσφυσης του πλακούντα στο εσωτερικό τοίχωμα της μήτρας. Το αποτέλεσμα είναι η ρήξη μικρών ή μεγαλύτερωνα αγγείων και η αποκόλληση της μητρική επιφάνειας του πλακούντα από το τοίχωμα της μήτρας.

Συνολικά, ο φυσιολογικός τοκετός είναι μια διαδικασία που χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στον χειρισμό της ώστε όλα να εξελιχθούν με ασφάλεια. Στο Εξειδικευμένο Κέντρο μας Γυναίκα + εγγυόμαστε άριστα αποτελέσματα σε κάθε θεραπευτική διαδικασία που αναλαμβάνουμε.