Τι είναι η οστεοπόρωση;

Η οστεοπόρωση αποτελεί συστηματική νόσο των οστών. Xαρακτηρίζεται από χαμηλή οστική πυκνότητα και διαταραχή της μικροαρχιτεκτονικής των οστών, με αποτέλεσμα αυτά να γίνονται πιο ευάλωτα στην πρόκληση καταγμάτων. Η οστεοπόρωση αφορά και στα δύο φύλα, αλλά εκδηλώνεται συχνότερα στις γυναίκες κατά την εμμηνόπαυση, οπότε και υπάρχει μεγαλύτερη οστική απώλεια (ειδικά τα πρώτα 8-10 χρόνια). Κύριος υπεύθυνος για τη μεγάλη απώλεια της οστικής μάζας είναι η έλλειψη των οιστρογόνων που επέρχεται με την εμμηνόπαυση. Η μετεμμηνοπαυσιακή οστεοπόρωση αφορά κυρίως τα σπογγώδη-πλατιά οστά, δηλαδή τους σπονδύλους, τις πλευρές και τη λεκάνη.

Ποιες αφορά η μετεμμηνοπαυσιακή οστεοπόρωση;

Υπολογίζεται ότι μία στις τρεις γυναίκες θα εκδηλώσουν οστεοπόρωση μετά τα εξήντα τους, ενώ μία στις τέσσερις θα παρουσιάσουν οστεοπορωτικά κατάγματα. Για το 50% των γυναικών αυτών η οστεοπόρωση δεν δίνει κανένα σύμπτωμα και διαγιγνώσκεται μόνο με τις ειδικές εξετάσεις μέτρησης οστικής μάζας. Οι υπόλοιπες μπορεί να παρουσιάσουν:

  • μικρές ενοχλήσεις ή αίσθημα εύκολης κόπωσης στην πλάτη
    έντονο πόνο στη σπονδυλική στήλη, όταν δημιουργηθεί το κάταγμα κάποιου σπονδύλου
  • ελάττωση του ύψους τους και κύρτωση της σπονδυλικής στήλης
  • κατάγματα σε άλλα σημεία εκτός της σπονδυλικής στήλης

Ποιες έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες εμφάνισης οστεοπόρωσης;

Μεγαλύτερες πιθανότητες να εμφανίσουν οστεοπόρωση έχουν οι γυναίκες που:

  • εισήλθαν στην εμμηνόπαυση νωρίτερα απ’ ό,τι συνήθως
  • δεν έχουν γεννήσει
  • καπνίζουν και κάνουν κατάχρηση οινοπνευματωδών ποτών καθώς και καφέ
  • δεν γυμνάζονται συστηματικά ώστε να διατηρήσουν το σκελετό τους γερό
  • δεν λαμβάνουν αρκετό ασβέστιο με την τροφή τους ή λαμβάνουν πολλές πρωτεϊνες
  • αναγκάζονται να παραμένουν ακινητοποιημένες για καιρό λόγω τραυματισμού ή αρρώστιας
  • λαμβάνουν φάρμακα, κυρίως κορτιζόνη
  • πάσχουν από ασθένειες που επηρεάζουν το μεταβολισμό των οστών ή της βιταμίνης D (π.χ. σακχαρώδης διαβήτης, παθήσεις του θυρεοειδούς ή του ήπατος και των νεφρών)
  • χάνουν απότομα μεγάλο βάρος
  • παρουσιάζουν διαταραχές της περιόδου για μεγάλα χρονικά διαστήματα
    έχουν στην οικογένειά τους γιαγιά, μητέρα ή αδελφή με οστεοπόρωση ή κατάγματα.

Πως αντιμετωπίζεται η οστεοπόρωση;

Η συστηματική κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων όπως και η φροντίδα όλων των προαναφερομένων παραγόντων είναι ο καλύτερος σύμμαχος της γυναίκας για την πρόληψη της οστεοπόρωσης. Για να αντιμετωπιστεί η οστεοπόρωση, είναι απολύτως απαραίτητο ν’ ανακαλυφθεί στα αρχικά της στάδια, πριν ακόμα εγκατασταθούν οι μόνιμες βλάβες στα οστά. Γι’ αυτό, χρειάζεται τακτική παρακολούθηση των γυναικών στην κλιμακτήριο και την εμμηνόπαυση, με μέτρηση οστικής πυκνότητας, καθώς και έλεγχος διαφόρων μεταβολικών παραγόντων. Πάντως, ακόμα και μετά την εγκατάστασή της, μπορούμε με την κατάλληλη θεραπεία να αναστείλουμε την προοδευτική επιδείνωση της νόσου. Φάρμακα τα οποία χρησιμοποιούνται, είτε από την έναρξη ή και μετά την εγκατάσταση της οστεοπόρωσης, είναι:

  • τα οιστρογόνα μόνα τους ή σε συνδυασμό με προγεσταγόνα
  • η τιμπολόνη
  • το ασβέστιο σε συνδυασμό συνήθως με βιταμίνη D3
  • τα διφωσφονικά
  • η καλσιτονίνη
  • η παραθορμόνη
  • τα αναβολικά στεροειδή κ.ά.