Σε ποια εβδομάδα της κύησης θεωρείται Πρόωρος ο τοκετός;

Πρόωρος θεωρείται ο τοκετός που συμβαίνει πριν από την συμπλήρωση των 37 εβδομάδων της κύησης. Ένα μωρό που γεννιέται στις 23 εβδομάδες έχει πιθανότητες επιβίωσης 7-10%, αλλά οι πιθανότητες επιβίωσης ενός μωρού μετά τις 32 εβδομάδες ανεβαίνει στο 95%. Προδιαθεσικοί παράγοντες για πρόωρο τοκετό αποτελούν:

  • Η πολύ μικρή ή πολύ μεγάλη ηλικία της εγκύου
  • Το κάπνισμα
  • Το άγχος
  • Η επίπονη, πολύωρη και βαριά εργασία της εγκύου
  • Η κακή διατροφή
  • Η κατάχρηση αλκοόλ, καφέ και η χρήση ναρκωτικών ουσιών
  • Το ιστορικό αποβολών ή πρόωρων τοκετών
  • Οι συγγενείς ανωμαλίες της μήτρας
  • Οι συστηματικές λοιμώξεις
  • Οι προηγηθείσες επεμβάσεις στον τράχηλο
  • Οι πολύδημες κυήσεις
  • Το υδράμνιο (αυξημένη ποσότητα αμνιακού υγρού)
  • Η πρόωρη ρήξη των υμένων
  • Συμπτώματα

Τοκετός: Ενδείξεις

Ο πρόωρος τοκετός προειδοποιεί με ενδείξεις. Αν αυτές αναγνωριστούν έγκαιρα, υπάρχει δυνατότητα ακόμη και να αποτραπεί ο πρόωρος τοκετός. Επικοινωνήστε με το γιατρό σας αν:

  • Νιώσετε πόνο στην πλάτη ή στην κοιλιά, ειδικά αν δεν ανακουφίζεται με την αλλαγή στάσης.
  • Έχετε συστολές μήτρας σε τακτά διαστήματα, δηλαδή έξι ή περισσότερες μέσα σε μία ώρα
  • Έχετε δύσοσμες εκκρίσεις με κνησμό, που μπορεί να υποδεικνύουν φλεγμονή. Τον ίδιο κίνδυνο δημιουργούν οι συχνές ουρολοιμώξεις.
  • Παρατηρήσετε ξαφνική αύξηση των εκκρίσεών σας. Μπορεί να είναι ένδειξη ότι «έσπασαν τα νερά».
  • Παρουσιαστεί αιμορραγία.
  • Νιώσετε πίεση στην πύελο ή αίσθημα ότι το μωρό σπρώχνει προς τα κάτω.
  • Aν ο γιατρός σας υποψιάζεται πρόωρο τοκετό, θα προσπαθήσει να παρατείνει κατά το δυνατόν την εγκυμοσύνη σας, ώστε να ωριμάσει περισσότερο το έμβρυο, και θα συστήσει ξεκούραση και αποφυγή του στρες.

Φυσιολογικός τοκετός ή καισαρική τομή;

Περίπου 1 στις 7 εγκύους που ξεκινούν φυσιολογικό τοκετό υποβάλλονται τελικά σε χειρουργική επέμβαση (καισαρική τομή) για διάφορους λόγους. Το αίτιο μπορεί να είναι η αναστολή της διαστολής του τραχήλου, το σταμάτημα των συστολών της μήτρας, η αδυναμία καθόδου του εμβρύου ή ενδείξεις δυσφορίας του εμβρύου όταν η διαδικασία του τοκετού βρίσκεται σε εξέλιξη. Υπάρχουν ωστόσο ενδείξεις που επιβάλλουν τη διενέργεια καισαρικής τομής πριν ακόμη αρχίσει ο τοκετός. Από αυτές, άλλες έχουν να κάνουν με το μωρό κι άλλες με τη μητέρα, όπως:

  • Προηγούμενες χειρουργικές επεμβάσεις στη μήτρα
  • Προηγούμενη γέννα με καισαρική τομή
  • Υπερτασική νόσος της κύησης
  • Ανεξέλεγκτος σακχαρώδης διαβήτης
  • Δυσαναλογία εμβρύου-πυέλου
  • Επιπωματικός πλακούντας
  • Πρόωρη αποκόλληση πλακούντα
  • Επιβράδυνση της ενδομήτριας ανάπτυξης
  • Εμβρυϊκή δυσφορία
  • Ανώμαλη προβολή του εμβρύου
  • Πρόπτωση του ομφάλιου λώρου
  • Έρπης των γεννητικών οργάνων (κατά την ενεργό φάση).

Τοκετός και καισαρική τομή

Μια επέμβαση καισαρικής τομής ολοκληρώνεται μέσα σε 30 – 45 λεπτά περίπου. Το μωρό γεννιέται μέσα στα πρώτα 5΄-10΄ και η υπόλοιπη ώρα αφιερώνεται στα ράμματα του τοιχώματος της μήτρας και της κοιλιάς. Αν έχει γίνει επισκληρίδιος αναισθησία, το μωρό μπορεί να έρθει σε επαφή με το σώμα της μητέρας του αμέσως μετά τον τοκετό. Η λεχώνα θα πρέπει να ενθαρρυνθεί να σηκωθεί από το κρεβάτι της αργά το βράδυ της ίδιας μέρας ή το αργότερο την επομένη, για να περπατήσει και να επανέλθουν σταδιακά οι σωματικές της λειτουργίες. Η ροή των λοχείων είναι κανονική, σαν να είχε γεννήσει με φυσιολογικό τοκετό. Η καισαρική τομή δεν επηρεάζει τη διαδικασία του θηλασμού.

Ποια είναι τα στάδια του τοκετού;

Η εξέλιξη του φυσιολογικού τοκετού

1ο στάδιο: Η διαστολή του τραχήλου

Ο φυσιολογικός τοκετός ξεκινάει όταν η μήτρα αρχίζει να συστέλλεται ρυθμικά και ο τράχηλος να διαστέλλεται. Στην αρχή οι συστολές είναι αραιές και μικρής έντασης· αντίστοιχα η διαστολή του τραχήλου προοδεύει αργά. Η φάση αυτή, η οποία αποτελεί την λανθάνουσα φάση του τοκετού, μπορεί να διαρκέσει ακόμη και περισσότερες από 10 ώρες. Όταν οι συστολές γίνονται πολύ έντονες και συχνές, η επίτοκος μπαίνει στην ενεργό φάση του 1ου σταδίου του τοκετού, κατά την οποία θα ολοκληρωθεί η διαστολή του τραχήλου. Η ρήξη των υμένων (το «σπάσιμο των νερών») θα συμβεί κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια του 1ου σταδίου.

2ο στάδιο: Κάθοδος του εμβρύου και τοκετός

Αυτό το στάδιο ξεκινά με την πλήρη διαστολή του τραχήλου και ολοκληρώνεται με τον τοκετό του εμβρύου. Σε κάθε συστολή της μήτρας το κεφάλι του εμβρύου ωθείται προς την έξοδο του κόλπου. Ο τοκετός του εμβρύου μπορεί να διαρκέσει από λίγα λεπτά μέχρι και λίγες ώρες (κατά μέσο όρο 20 λεπτά στις πολυτόκες και 50 λεπτά στις πρωτοτόκες) . Αν ωστόσο η διαδικασία είναι ιδιαιτέρως αργή ή υπάρχουν ενδείξεις ότι το έμβρυο δεν παίρνει αρκετό οξυγόνο, παρεμβαίνει ο μαιευτήρας και επιταχύνει τον τοκετό με εμβρυουλκία (συνήθως με αναρροφητικό εμβρυουλκό ή και μεταλλικό λιγότερο συχνά). Πρώτο εμφανίζεται μέσα από τα χείλη του αιδοίου το κεφαλάκι του εμβρύου. Όταν τελικά βγει και το υπόλοιπο σώμα, γίνεται η απολίνωση (κόψιμο) του ομφάλιου λώρου και το νεογνό τοποθετείται στον ειδικό χώρο για τη φροντίδα του.

3ο στάδιο: Έξοδος του πλακούντα

Μετά την έξοδο του μωρού και με συστολές μικρότερης έντασης, η μήτρα εξωθεί τον πλακούντα και τους υμένες. Ο γιατρός θα εξετάσει τη γυναίκα και θα αποκαταστήσει με ράμματα τυχόν ρήξεις που έχουν προκληθεί στον τράχηλο, στον κόλπο ή στο περίνεο.

Τι είναι η περινεοτομή;

Είναι μια τομή στο δέρμα και τους μυς του περινέου που πραγματοποιείται από τον γιατρό μετά την εμφάνιση του κεφαλιού του νεογνού. Η τομή αυτή γίνεται προκειμένου να διευκολυνθεί η έξοδος του εμβρύου και για να προληφθούν οι μη ελεγχόμενες ρήξεις στο περίνεο και τον κόλπο. Η περινεοτομή γίνεται με τοπική αναισθησία.

Αν τα νερά σπάσουν πολύ νωρίτερα…

Πρώτ’ απ’ όλα, συνιστάται ψυχραιμία και άμεση επικοινωνία με το γιατρό. Οι συστολές μπορεί να αρχίσουν μέσα στο δεύτερο 24ωρο, αλλά η απώλεια του αμνιακού υγρού στο μεταξύ δεν απειλεί το έμβρυο. Πάντως, αν ο γιατρός το κρίνει απαραίτητο, θα χορηγήσει ενδοφλεβίως ωκυτοκίνη, προκειμένου να επισπεύσει την ενεργοποίηση της μήτρας.