Κλιμακτήριος-Eμμηνόπαυση καλείται η μόνιμη διακοπή της εμμήνου ρύσης ως αποτέλεσμα της απώλειας της δραστηριότητας των ωοθηκών. Η μέση ηλικία εμφάνισής της στον ευρωπαϊκό πληθυσμό είναι τα 50-51 έτη. Για να διαγνωστεί ότι μία γυναίκα έχει εμμηνόπαυση θα πρέπει η έμμηνος ρύση να έχει διακοπεί για χρονικό διάστημα άνω των 12 μηνών. Όταν αυτό γίνει πριν την ηλικία των 40 ετών μιλούμε για πρώιμη εμμηνόπαυση, ενώ μετά τα 55 έτη για καθυστερημένη εμμηνόπαυση.
Οι κλινικές εκδηλώσεις της κατάστασης αυτής (που εμφανίζονται στην περίοδο γύρω από την εμμηνόπαυση) έχουν σχέση με την ελάττωση των οιστρογόνων και είναι οι εξής:
Εξάψεις. Είναι το συνηθέστερο σύμπτωμα και εκδηλώνεται σε ποσοστό 15-60% των γυναικών. Χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση ξαφνικού αισθήματος θερμότητας στο σώμα και κυρίως στο πρόσωπο, το λαιμό και το θώρακα. Το επεισόδιο διαρκεί συνήθως 1-5 λεπτά και στο 90% των περιπτώσεων συνοδεύεται από έντονη εφίδρωση. Επίσης μπορεί να παρατηρηθούν αίσθημα προκάρδιων παλμών, ευερεθιστότητα και κρίσεις πανικού.
Ατροφία κόλπου. Οφείλεται στις αλλαγές του κολπικού επιθηλίου λόγω της ελάττωσης του κολλαγόνου, του λιπώδους ιστού και της αδυναμίας διατήρησης νερού (ξηρότητα κόλπου). Ο κόλπος χάνει την ελαστικότητά του και τα τοιχώματά του γίνονται πιο εύθριπτα, οπότε αιμορραγούν ευκολότερα κατά τη σεξουαλική επαφή. Η ατροφία και η αλλαγή του κολπικού pH προδιαθέτουν σε κολπίτιδες από διάφορα παθογόνα μικρόβια
Ελάττωση της σεξουαλικής διάθεσης και δυσπαρευνία. Οφείλονται στις προαναφερθείσες αλλαγές του κόλπου (ατροφία, ξηρότητα, ευθρυπτότητα, στένωση)
Συμπτώματα από το ουροποιητικό σύστημα (ουρηθρίτιδα, ακράτεια ούρων, αυξημένη συχνότητα ούρησης καθώς και πρόπτωση πυελικών οργάνων)
Οστεοπενία ή/και οστεοπόρωση
Καρδιαγγειακά νοσήματα
Αύξηση βάρους
Νευρολογικά συμπτώματα όπως κεφαλαλγία, ίλιγγος, διαταραχές ύπνου, απώλεια συγκέντρωσης, κατάθλιψη, απώλεια μνήμης
Η αντιμετώπιση των συμπτωμάτων που πιθανόν να εμφανιστούν κατά τη διάρκεια της κλιμακτηρίου και εμμηνόπαυσης βασίζεται στην αξιολόγηση όλων των συστημάτων της γυναίκας με σκοπό τη χορήγηση της κατάλληλης αγωγής. Έτσι, ως θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης, μπορούν να χρησιμοποιηθούν συνδυασμοί οιστρογόνων και προγεσταγόνου (από το στόμα ή διαδερμικά), μεμονωμένα οιστρογόνα (επί απουσίας μήτρας), μη ορμονικοί παράγοντες για αγγειοκινητικά συμπτώματα, όπως και φάρμακα κατά της οστεοπενίας και οστεοπόρωσης.