Περιεχόμενα
Τι είναι η Πρόωρη ή Πρώιμη Ωοθήκη Ανεπάρκεια;
Σε μια γυναίκα με φυσιολογικό έμμηνο κύκλο, με την ηλικία παρατηρείται πτώση του αριθμού ώριμων ωαρίων, διαταραχές της περιόδου, ανεπάρκεια ωοθηκικών ορμονών, ανωορρηξία, μειωμένη γονιμότητα και, τέλος, πλήρης και μη αναστρέψιμη διακοπή του έμμηνου κύκλου, γνωστή ως εμμηνόπαυση, η οποία συνήθως εμφανίζεται περίπου στην ηλικία των 51-52 ετών. Ως πρόωρη ή πρώιμη ωοθηκική ανεπάρκεια (Premature Ovarian Insufficiency ή Premature Ovarian Failure) ορίζεται η κατάσταση κατά την οποία παρουσιάζεται απώλεια της φυσιολογικής λειτουργίας των ωοθηκών πριν από την ηλικία των 40.
Το αποτέλεσμα είναι η αδυναμία παραγωγής φυσιολογικής ποσότητας οιστρογόνων, η αμηνόρροια και η αύξηση στα επίπεδα γοναδοτροπινών, με κύρια επακόλουθα την υπογονιμότητα και τον αυξημένο κίνδυνο οστεοπόρωσης. Μία στις 1.000 γυναίκες κάτω των 30 ετών και μία στις 100 μέχρι την ηλικία των 40 ετών αντιμετωπίζει διαταραχή στη λειτουργία των ωοθηκών της, με αποτέλεσμα την αδυναμία τεκνοποίησης. Βασικός παράγοντας κινδύνου αποτελεί το οικογενειακό ιστορικό. Πώς πρέπει να αντιδράσει μια γυναίκα σε μια τέτοια περίπτωση και ποιες λύσεις υπάρχουν για αυτό το πρόβλημα;
Πρώιμη Ωοθήκη Ανεπάρκεια – Σημάδια και συμπτώματα
Τα συμπτώματα της πρόωρης ωοθηκικής ανεπάρκειας μοιάζουν με εκείνα της εμμηνόπαυσης και είναι χαρακτηριστικά της ανεπάρκειας οιστρογόνων:
- Αμηνόρροια (όταν η περίοδος καθυστερεί να έρθει για πολλούς μήνες), μειωμένη παραγωγή οιστρογόνων και υψηλά επίπεδα γοναδοτροπινών. Η πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια αποτελεί το 10% των αιτίων της δευτεροπαθούς αμηνόρροιας (διακοπή της περιόδου μετά την εμφάνισή της).
- Άστατη έμμηνος ρύση.
- Εξάψεις.
- Νυχτερινή εφίδρωση.
- Κολπική ξηρότητα.
- Αδυναμία συγκέντρωσης.
- Μειωμένη σεξουαλική επιθυμία.
Η πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια λανθασμένα αναφέρεται και ως πρόωρη εμμηνόπαυση καθώς οι δύο αυτές έννοιες δεν είναι ταυτόσημες. Γυναίκες με πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια είναι δυνατό να εμφανίζουν κατά περιόδους έμμηνο ρύση για αρκετά χρόνια, ενώ η πιθανότητα μίας αυτόματης κύησης είναι υπαρκτή. Αντίθετα, γυναίκες σε εμμηνόπαυση εμφανίζουν μη αναστρέψιμη διακοπή της περιόδου και είναι αδύνατο να τεκνοποιήσουν.
Πρώιμη Ωοθήκη Ανεπάρκεια – Αιτίες
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), η πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια είναι δυνατό να εκδηλώνεται ως αποτέλεσμα πρωτοπαθών δυσλειτουργιών στις ωοθήκες ή να προκαλείται εξαιτίας δευτεροπαθών αιτιών. Έτσι, διακρίνει:
- Την πρωτοπαθή ωοθηκική ανεπάρκεια, η οποία είναι αποτέλεσμα της δυσλειτουργίας των ωοθηκών με παράλληλα υψηλά επίπεδα γοναδοτροπινών, και
- Τη δευτεροπαθή ωοθηκική ανεπάρκεια, η οποία οφείλεται στην αδυναμία του υποθαλάμου και της υπόφυσης να παράγουν φυσιολογικά επίπεδα γοναδοτροπινών, με αποτέλεσμα την ωοθηκική δυσλειτουργία.
Η αιτιολογία της πρόωρης ωοθηκικής ανεπάρκειας συνοψίζεται σε παράγοντες που προκαλούν:
1. Εξάντληση των ωοθυλακίων (χαμηλός αρχικός αριθμός ή αυξημένος ρυθμός ατρησίας), η οποία προκαλείται από:
- Γενετικούς παράγοντες (δηλαδή χρωμοσωμικές ανωμαλίες σε φυλετικά ή αυτοσωμικά χρωμοσώματα).
- Παράγοντες που δρουν τοξικά στις ωοθήκες (π.χ χημειοθεραπείες, ακτινοβολίες).
2. Ελαττωμένη διέγερση – δυσλειτουργία των ωοθυλακίων. Μπορεί να οφείλεται σε:
- Ff Αυτοανοσία – Αυτοαντισώμαστα κατά του ωοθηκικού ιστού που προκαλούν καταστροφή των ωοθυλακίων. Η πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια μπορεί να συνοδεύεται από αυτοάνοσα ενδοκρινολογικά νοσήματα (υποθυρεοειδισμό, ανεπάρκεια των επινεφριδίων, σακχαρώδη διαβήτη), έτσι κρίνεται απαραίτητη η ετήσια παρακολούθηση.
- Μεταλλάξεις των γονιδίων των γοναδοτροπινών και των υποδοχέων τους.
- Ανεπάρκεια ενζύμων.
- Φλεγμονές.
- Άγνωστοι παράγοντες που τροποποιούν τη λειτουργία των ωοθηκών.
Διάγνωση και η αντιμετώπιση Πρώιμης Ωοθήκης Ανεπάρκειας
Για τη διάγνωση, ο γυναικολόγος θα ζητήσει να λάβει πληροφορίες σχετικά με τα σημάδια που παρατηρεί η γυναίκα (π.χ. διαταραχές του κύκλου), το ατομικό ιστορικό της (π.χ. έκθεση σε ακτινοβολίες) καθώς και το οικογενειακό ιστορικό. Στις εξετάσεις που ενδέχεται να συστήσει περιλαμβάνονται τεστ εκτίμησης πιθανότητας κύησης, ορμονικές μετρήσεις (ωοθυλακιοτρόπος ορμόνη, οιστραδιόλη και προλακτίνη) και καρυότυπος. Η θεραπευτική προσέγγιση εστιάζει κυρίως στα προβλήματα που προκαλούνται από την ανεπάρκεια οιστρογόνων. Συνιστάται ορμονική θεραπεία, αλλά και χορήγηση ασβεστίου και συμπληρωμάτων βιταμίνης D, για να προληφθεί ο κίνδυνος οστεοπόρωσης.
Πρόωρη Ωοθήκη Ανεπάρκεια και πιθανότητες τεκνοποίησης
Σε ό,τι αφορά την αποκατάσταση της γονιμότητας, δε φαίνεται να υπάρχει θεραπεία. Όμως, η δωρεά ωαρίων έχει δώσει τη λύση σε αρκετά ζευγάρια που αντιμετωπίζουν το πρόβλημα και αποφασίζουν να προχωρήσουν σε εξωσωματική γονιμοποίηση.
Παρ’ όλα αυτά, η πρωτοπαθής ανεπάρκεια ενδέχεται να είναι αναστρέψιμη με το σωστό χειρισμό και, μάλιστα, η κατάλληλη θεραπεία είναι δυνατό να οδηγήσει σε εγκυμοσύνη.
Η έγκαιρη διάγνωση της πρόωρης ωοθηκικής ανεπάρκειας είναι σημαντική για την πρόληψη των επακόλουθων συμπτωμάτων. Ζητήστε άμεσα ενημέρωση και καθοδήγηση από το γυναικολόγο σας.
Γιατί να μας επιλέξετε
Στο επίκεντρο της επίσκεψης της γυναίκας στο ιατρείο μας είναι η παροχή εξατομικευμένης διάγνωσης με διαγνωστικό εξοπλισμό σύγχρονης τεχνολογίας τελευταίας γενιάς και ολοκληρωμένης λύσης στο πρόβλημα γυναικολογικής υγείας που την απασχολεί. Ενημερώνεται αναλυτικά για τις επιλογές που είναι διαθέσιμες όσον αφορά το προσωπικό της πρόβλημα υγείας και μαζί επιλέγουμε την καταλληλότερη αγωγή για εκείνη βάση των δικών της προσωπικών αναγκών στη καθημερινότητα της.
Στο Εξειδικευμένο Κέντρο μας ΓΥΝΑΙΚΑ+ παρέχουμε εξατομικευμένες υψηλής ποιότητας υπηρεσίες υγείας για τη σύγχρονη Γυναίκα σε κάθε στάδιο της Ζωής της.